Ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi - Tiêu biểu cho kiến trúc vùng Kinh Bắc

(Gotrangtri.vn) Ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi - Tiêu biểu cho kiến trúc vùng Kinh Bắc thuộc dòng họ Nguyễn Thạc ở làng Đình Bảng - Từ Sơn - Bắc Ninh.

Ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi này được xây dựng từ năm 1686 và được UNESCO trao giải thưởng công trạng trong việc bảo tồn di tích.

Hãy cùng Portfolio về làng Đình Bảng để chiêm ngưỡng kiến trúc vùng Kinh Bắc của ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi này nhé!

1. Ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi - Lịch sử ra đời

Để xây dựng ngôi nhà gỗ lim, năm 1686 cụ Diệu Đình Hầu - Nguyễn Thạc Lượng và vợ là bà Nguyễn Thị Nguyện đã mang theo 8 bè gỗ lim từ Thanh Hóa về Đình Bảng - Bắc Ninh dựng nhà.

Với số lượng gỗ lim lớn như trên, đủ để xây dựng lên ngôi từ đường dòng họ Nguyễn Thạc, 1 khu nhà dành cho con trưởng thuộc dòng họ và đình Đình Bảng. Theo đó, cụ Lượng còn mang cây gỗ nghiến cổ thụ để về làm dùi đục.

Khu nhà thuộc dòng họ Nguyễn Thạc xây dựng trong vòng 14 năm bắt đầu từ năm 1686 kết thúc vào năm 1700. Dòng họ Nguyễn Thạc gồm 1 khu thờ tự + 1 khu để ở + 1 khu tiếp khách và bếp.

Nhà trong bài viết này chính là nơi thờ tự của gia đình, còn nơi tiếp khách là 1 phần nhà 7 gian khác ở phía sân trước mặt. Năm 1959, hoàn cảnh khó khăn nên gia đình đã dỡ gian này để bán cho đại gia ở làng Đồng Kỵ

• Nhà hát lớn Hà Nội: Công trình kiến trúc nghệ thuật quy mô, lộng lẫy
• 6 siêu dự án sẽ thay đổi bộ mặt các thành phố lớn trong tương lai
• Ngắm nhìn thiết kế độc đáo của sân vận động container ở Qatar

Ông Nguyễn Thạc Sủng thuộc đời thứ 10 sống ở ngôi nhà này cho biết: thời Pháp thuộc ngôi nhà đã bị chiếm đóng 6 năm.

Năm 1954, bà con trở về quê cũ, làng mạc tan hoang hết chỉ còn ngôi nhà này duy nhất là không bị phá.

Trải qua bao nhiêu năm, ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi đã bị xuống cấp. Năm 1996, Đại học nữ Chiêu Hòa (Nhật Bản) đã đầu tư khoảng 1 tỷ đồng để trùng tu và lưu giữ giá trị nét đẹp xưa cho ngôi nhà này.

Theo khảo sát cả Nhật Bản, chỉ còn khoảng 10 ngôi nhà có niên đại 300 năm tại Việt Nam. Và ngôi nhà của dòng họ Nguyễn Thạc là ngôi nhà gỗ lim cổ đặc trưng kiến trúc vùng Kinh Bắc được làm hoàn toàn từ vật liệu chính là gỗ lim có 60 cột, không có mối mọt và chống được ẩm.

Trước khoảng sân rộng và thoáng có bể nước và được trong quanh nhà là những cây cảnh làm mát không gian.

2. Nét đẹp kiến trúc vùng Kinh Bắc của ngôi nhà gỗ lim

Ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi với hiên nhà được lợp ngói vẩy cá, dốc 30 độ để giúp nước mưa chảy xuống dễ dàng. Hiên nhà có tác dụng để hóng mát vào ngày hè oi nóng và mưa gió sẽ không bị hắt vào nơi ở.

Để ý trên những cột nhà hay thang nhà đều được thiết kế và chạm trổ hình rồng, mây vờn, hoa lá vô cùng đặc sắc.

Các họa tiết đều có sự đồng điệu giữa cột cái, cột quân và cột nghiêng trong 1 bộ vỉ kèo. Từ đó, dễ nhận biết được đặc trưng kiến trúc nhà ở dân Bắc Ninh.

Trải qua 314 năm, những chi tiết chạm trổ đó vẫn chắc chắn và không hề bị mối mọt 1 tý nào.

Ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi hiện có 7 gian trong đó 3 gian chính giữa là nơi thờ tự - Đây là nơi quan trọng nhất trong nhà ở dân gian Bắc Bộ.

Gian thờ chính nằm giữa hoành phi, câu đối nơi để đặt bài vị của tổ tiên dòng họ Nguyễn Thạc. Đây cũng chính là nơi trưng bày sắc phong của triều Lê - Trịnh đỗ đạt trong dòng họ.

Đặc biệt ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi của dòng họ Nguyễn Thạc sử dụng những hệ cột gỗ đỡ mái xây - 1 kỹ thuật xây dựng khiến KTS Nhật Bản phải thán phục và kinh ngạc khi trùng tu ngôi nhà này.

Hệ cột chịu lực đỡ mái được làm từ 1 tấn vật liệu bao gồm gạch, ngói và chất kết dính.

Những cây cột dựng nhà làm từ gỗ lim có đường kính khoảng 90cm cao 4,3m. Trải qua 300 năm, ngôi nhà gỗ lim đã bị hư 1 số cột. Sau khi Nhật hỗ trợ trùng tu, những cây cột nhà này vẫn có thể trụ được vài năm nữa.

Ngôi nhà có 28 cánh cửa bức bàn. Thời Pháp thuộc chiếm đóng, 27 cánh cửa đều bị đốt. Và cánh cửa duy nhất còn lại được dùng nguyên bản mẫu để nhân bản và đóng mới thành những cánh cửa khác.

Tương truyền rằng, để xây dựng ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi này là do tốp thợ từ Thanh Hóa về đình Đình Bảng để làm. Năm đó, thợ cả mang theo cậu con trai 5 tuổi và khi hoàn thiện ngôi nhà này và đình Đình Bảng thì cậu bé đã bước sang tuổi 55.

Dòng họ Nguyễn Thạc có 228 năm liên tiếp làm quan. Và trải qua thời gian, dòng họ vẫn còn lưu giữ nhiều tư liệu quý như 12 cuốn gia phả, 11 đạo sắc phong, 5 lệnh chỉ, hoành phi, câu đối…

Ngôi nhà gỗ lim 300 tuổi với đình làng Đình Bảng chính là 1 trong những công trình kiến trúc tiêu biểu đặc trưng cho vùng Kinh Bắc.

Và nếu muốn khám phá những công trình kiến trúc độc đáo tại Việt Nam cũng như trên thế giới thì nhớ đồng hành cùng gotrangtri.vn nhé các bạn.

Theo Nguyễn Thị Chiên - Vnexpress