Làng nghề đúc đồng Ngũ Xã gia truyền với tuổi đời gần 500 năm

(Gotrangtri.vn) Làng nghề đúc đồng Ngũ Xã luôn có sự khác biệt so với những làng nghề truyền thống khác bởi việc kết hợp đồng, chì, nhôm theo một công thức chuẩn mực và bí truyền.

Các dòng sản phẩm bằng đồng của làng Ngũ Xã đã góp phần lớn vào trong kho tàng văn hóa dân tộc Việt Nam từ nhiều công trình luyện kim đúc đồng vô giá.

Cùng Portfolio khám phá những nét đẹp của làng nghề đúc đồng Ngũ Xã trong bài viết dưới đây nhé!

1. Tìm hiểu làng nghề đúc đồng Ngũ Xã

Làng nghề đúc đồng Ngũ Xã có từ thời nhà Lê đến nay đã được gần 500 năm tuổi.

Làng là tổ hợp của 5 làng gộp lại: Châu Mỹ, Điện Tiền, Đông Mai, Đào Viên, Long Thượng tạo dựng trên đất Thăng Long nên lấy tên là Ngũ Xã.

Sau này, làng được tổ chức thành phường nghề riêng gọi là phường đúc đồng Ngũ Xã, nay là phố Ngũ Xã, Ba Đình - Hà Nội.

Hầu hết sản phẩm nơi đây đều được làm và chế tác theo mẫu khách đặt.

Trước chưa có máy ảnh thì khách hàng gửi ảnh 3 chiều trái phải trước mặt. Từ đó, người thợ nhìn ảnh để chế tác hình bằng những vật liệu quen thuộc, thông dụng như đất sét, nhựa hay đồng.

Thành công nhất của người Ngũ Xã là khi họ chế tác và đúc những sản phẩm bằng đồng trong suốt hàng trăm năm nay.

Bên cạnh sự nhanh nhạy, sáng tạo cộng hưởng đôi mắt nhìn chuẩn xác, đôi tay khéo léo và đức tính cẩn trọng.

Người thợ làng nghề còn giữ được bí quyết nghề nghiệp cũng như kinh nghiệm lâu đời. Bí quyết đúc đồng của làng Ngũ Xã là ở khâu làm khuôn, nấu đồng, rót đồng thành sản phẩm.

• Làng nghề gò, đúc đồng Đại Bái từ thủ công kim khí đến mỹ nghệ dân gian
• Tinh hoa chạm bạc Đồng Xâm - làng nghề truyền thống tỉnh Thái Bình
• Nét đẹp văn hóa cổ truyền lễ hội Rước Mục Đồng của làng Phong Lệ

Những pho tượng và đồ thờ bằng đồng của Ngũ Xã đã có mặt ở nhiều đình chùa lớn Việt Nam. Phải kể đến là sản phẩm tiêu biểu nhất là pho tượng Phật A Di Đà ở chùa Thần Quang nằm ngay tại làng Ngũ Xã.

Hay những tác phẩm nổi tiếng khác như tượng Trấn Vũ được chế tác bằng đồng đen ở đền Quán Thánh đúc năm 1677. Quả chuông chùa Một Cột theo nhiều tài liệu ghi chép chính là sản phẩm của các nghệ nhân đúc đồng Ngũ Xã.

2. Giai đoạn đúc đồng tại Ngũ Xã

Tùy theo mỗi sản phẩm, người thợ làm nghề sẽ tạo mẫu khuôn phù hợp, theo kích thước, đường nét.

Khuôn đúc sẽ được để khô. Nếu thời tiết thuận lợi nắng ráo thì khuôn sẽ nhanh khô, còn nếu thời tiết mưa ẩm ướt thì lúc này sẽ khô bằng hơi lửa ga.

Đồng lúc này sẽ được nung chảy, sau đó rót vào khuôn đã tạo. Lúc đó mới chuyển qua khâu chạm khắc để tạo những đường nét tinh xảo, đẹp mắt cho từng sản phẩm.

Những họa tiết, hoa văn đều được người làng nghề chạm nổi cực kỳ tinh xảo, kỹ nghệ theo đúng yêu cầu của khách hàng đặt mua.

Những chi tiết mảnh nhỏ, đồng rót vào thiếu sẽ được khắc phục bằng phương pháp thủ công.

Để sản phẩm đúc đồng được đẹp mắt, đạt chuẩn, thì những người thợ làm nghề đã phải tỉ mỉ đánh ráp từng chi tiết trên tượng sao cho nhẵn bóng, mềm mại, thanh thoát.

Các sản phẩm đồng của làng Ngũ Xã được tạo ra luôn có sự khác biệt với nhiều sản phẩm nơi khác.

Đó chính là "màu mắt cua" của đồng mà không nơi nào có thể bắt chước được. Và đây cũng chính là kết quả của việc kết hợp đồng, nhôm, chì theo một tỉ lệ chuẩn mực và bí truyền.

Chính vì thế sản phẩm đồng Ngũ Xã không bao giờ bị rỗ, bị phai, để hàng trăm năm vẫn bền vững như vậy.

Trong nghệ thuật đúc đồng Việt Nam, làng nghề đúc đồng Ngũ Xã được đánh giá có tay nghề bậc cao.

Tất cả những sản phẩm của họ đã đi qua biết bao thăng trầm cùng thời gian nhưng vẫn được coi là hình mẫu về nghệ thuật với chất lượng tuyệt diệu mà không xưởng đúc đồng nào có thể sánh kịp.

Đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo trên gotrangtri.vn để cập nhật những bài viết hay về văn hóa truyền thống cũng như học hỏi kinh nghiệm thiết kế nội thất nhà đẹp nhé!